Wniesienie przez Prokuratora aktu oskarżenia lub wniosku o warunkowe umorzenie postępowania do Sądu rozpoczyna nowy etap procesowy – postępowanie sądowe. Dla pokrzywdzonego jest to kluczowy moment, bowiem zmienia się jego rola procesowa. Ze strony postępowania przeistacza się w świadka, a więc osobę posiadającą ważne i znaczące dla sprawy informacje. Jego dotychczasową pozycję natomiast zajmuje oskarżyciel publiczny Prokurator, którego rolą będzie popieranie aktu oskarżenia w toku postępowania sądowego. Z pozoru to sytuacja dla pokrzywdzonego wydaje się komfortowa. Niestety, niesie poważne niebezpieczeństwo w postaci odebrania pokrzywdzonemu możliwości współkształtowania jego procesu. Zostając świadkiem pokrzywdzony traci bowiem status strony, a co za tym idzie przywileje procesowe np. składanie wniosków, możliwość zadawania pytań itp. Jako świadek może jedynie złożyć zeznania i biernie obserwować rozwój wypadków na sali sądowej. Chcąc odzyskać pozycję strony pokrzywdzony musi wejść w prawa oskarżyciela posiłkowego.
Zgodnie z art. 54 k.p.k. „…jeżeli akt oskarżenia wniósł oskarżyciel publiczny, pokrzywdzony może aż do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej złożyć oświadczenie, że będzie działał w charakterze oskarżyciela posiłkowego…”
Chcąc skorzystać z powyższego uprawnienia wystarczy, że pokrzywdzony zgłosi to Sądowi. Można uczynić to:
-
na pierwszej rozprawie – ustnie do protokołu rozprawy,
-
przed rozpoczęciem rozprawy – przez złożenie przed sprawą pisma
Pisemne oświadczenie powinno wyglądać następująco:
|
Warszawa, dnia 12 listopada 2014 roku (miejscowość i data złożenia wniosku) pokrzywdzony Paweł Nowak zam. przy ulicy Dolnej 23, 01-320 Warszawa (dane osoby składającej wniosek) Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie (organ do którego składany jest wniosek) Sygn. akt 1Ds. 11/14, V K 22/14 (sygnatura sprawy postępowania przygotowawczego, gdy nadana jest sygnatura sądowa należy ją także wskazać) OŚWIADCZENIE pokrzywdzonego Na mocy art. 54 § 1 k.p.k. oświadczam, że w niniejszej sprawie przeciwko ……………………….. (imię i nazwisko oskarżonego) będę działać w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Paweł Nowak |
Istotne jest aby nasz wniosek wpłynął do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego, czyli momentu odczytania aktu oskarżenia. Jest to bowiem termin zawity. Wraz ze złożeniem wniosku pokrzywdzony automatycznie odzyskuje status strony i może czynnie działać w sprawie obok prokuratora. Będzie więc powiadamiany o każdej rozprawie, a ponadto przysługiwać mu będą prawa:
-
przeglądania akt sprawy i sporządzania z nich odpisów;
-
składania wniosków o sprostowanie protokołu rozprawy lub posiedzenia wskazując na nieścisłości, opuszczenia bądź przeinaczenia;
-
składania wniosków procesowych, np. o wyłączenie sędziego;
-
składania wniosków dowodowych, np. o powołaniu świadka;
-
wypowiadania się w kwestii przedłożonych dowodów;
-
zadawania pytania świadkom i innym osobom zeznającym przed sądem np. biegłym;
-
wzięcia udział w czynności dowodowej poza rozprawą np. podczas wizji lokalnej na miejscu popełnienia przestępstwa;
-
żądania wydania uzasadnienia wyroku;
-
korzystania ze środków zaskarżenia, w tym złożenia apelacji od wyroku sądu I instancji.
